Silica ซิลิก้า คืออะไร มีประโยชน์ต่อพืชอย่างไร และวิธีการใช้งาน

ซิลิก้า คือซิลิคอนไดออกไซด์ (Silicon Dioxide) เกิดขึ้นตามธรรมชาติทั่วทุกมุมโลก เป็นแร่ธาตุที่มีประโยชน์ต่อประมนุษย์และพืชโดยเฉพาะพืชกัญชา แม้ว่าต้นกัญชาไม่ได้ต้องการซิลิก้าเป็นหลักเพื่อการเจริญเติบโตในระยะทำใบและระยะทำดอกแต่ซิลิก้าเป็นแร่ธาตุที่สำคัญในการสร้างภูมิคุ้มกัน เพิ่มโอกาสในการอยู่รอดของพืช และช่วยเพิ่มผลผลิตจากการปรับปรุงการดูดซึมสารอาหาร ในบทความนี้พี่หมีจะพาเพื่อนๆทำความรู้จักซิลิก้าว่ามันคืออะไร มีประโยชน์ต่อพืชอย่างไร และวิธีการใช้งานแบบเจาะลึก มาเริ่มกัญเลย!

ซิลิก้า (Silica) คืออะไร

ซิลิก้า คือซิลิคอนไดออกไซด์ (Silicon Dioxide) เป็นธาตุที่พบได้ในเปลือกโลกอันดับ 2 รองจากออกซิเจน (O₂) เท่านั้น คิดเป็น 25.7% ของเปลือกโลกโดยน้ำหนัก และพบได้ในหินทั่วไป รวมถึงทรายบนชายหาดทุกที่เพราะทรายเกิดจากซิลิก้าทำงานร่วมกับออกซิเจน หลายคนมักเข้าใจผิดว่าซิลิก้า (Silica) และซิลิคอน (Silicon) คือสิ่งเดียวกัน แท้จริงแล้วไม่ใช่ แต่มีความใกล้เคียงกัน ซิลิคอนมีองค์ประกอบทางเคมีในคอลัมน์เดียวกับคาร์บอน (Carbon) เจอร์เมเนียม (Germanium) ดีบุก (Tin) และตะกั่ว (Lead) ซิลิคอนสามารถคงอยู่ในรูปบริสุทธิ์ได้เมื่ออยู่ห่างจากออกซิเจนเท่านั้น เมื่อซิลิคอนและออกซิเจนมาพบกันจะเกิดสารประกอบเคมีที่เรียกว่า “ซิลิก้า”

ทำไมต้องใช้ซิลิก้าในการปลูกกัญชา

ซิลิก้าเป็นสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อพืชกัญชาอย่างสูงถึงแม้ว่าไม่ใช่สารอาหารหลักที่ส่งผลต่อการเจริญเติบโตของพืชโดยตรง อย่างไรก็ตามซิลิก้ามีประโยชน์อย่างมีนัยยะสำคัญที่ช่วยให้ต้นกัญชาเจริบเติบโตอย่างแข็งแรง ป้องกันเชื้อโรคจากแมลง เพิ่มภูมิคุ้มกัน ปรับปรุงการดูดซับสารอาหาร เพิ่มการสังเคาะห์ด้วยแสง และเพิ่มผลผลิตแม้ว่าพืชมีสภาพแวดล้อมหรือดินที่มีคุณภาพต่ำก็ตาม

ประโยชน์ของซิลิก้า

สำหรับการปลูกพืชในดิน (Soil Growing)

ซิลิก้าช่วยปกป้องพืชที่ปลูกในดินจากสิ่งแวดล้อมภายนอก เนื่องจากดินประกอบด้วยจุลินทรีย์นับไม่ถ้วนเป็นสารตั้งต้นของสิ่งมีชีวิตและจุลินทรีย์หลากหลายชนิด แม้ว่าสัตว์และจุลินทรีย์บางชนิดจะมีประโยชน์ต่อดินปลูกและพืชแต่ยังมีสัตว์และจุลินทรีย์บางชนิดที่เป็นภัยคุกคามต่อพืช ซิลิก้าคือคำตอบในแก้ปัญหาเหล่านี้ นอกจากนี้ซิลิก้ายังช่วยปกป้องพืชจากสารเคมีที่สะสมในดินซึ่งเกิดจากมนุษย์ได้อีกด้วย

ซิลิก้าช่วยเสริมสร้างผนังเซลล์ และเพิ่มความแข็งแรงของผนังเซลล์ช่วยให้พืชต้านทานต่อความเครียดออสโมติก (Osmotic Stress) หรือความผิดปกติทางสรีรวิทยาที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงความเข้มข้นของตัวถูกละลายอย่างกะทันหัน ซึ่งทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในการเคลื่อนที่ของน้ำผ่านเยื่อหุ้มเซลล์ เพื่อนๆเคยเจอปัญหากิ่งหักเพราะลมแรงหรือเพราะนกมาเหยียบหรือไม่ ? สาเหตุหลักของปัญหาเหล่านี้เกิดขึ้นเพราะพืชมีกิ่งที่ไม่แข็งมากพอ การเพิ่มซิลิก้าให้แก่พืชจะช่วยให้พืชมีความต้านทานแรงดึง และความยืดหยุ่น รวมถึงผนังเซลล์ที่แข็งขึ้นและหนาขึ้นยังส่งผลให้ลำต้นและกิ่งก้านใบหนาขึ้นด้วย ขนาดที่เพิ่มขึ้นทำให้พืชสามารถกระจายสารสำคัญ เช่น น้ำและสารอาหารไปทั่วเนื้อเยื่อได้ง่ายขึ้น

ซิลิก้าช่วยให้พืชดูดซึมสารอาหารหลักได้มากขึ้น ไม่เพียงแค่พืชมีสุขภาพดีขึ้นจากการดูดซึมสารอาหารของดินที่ดีเท่านั้น แต่ยังช่วยให้พืชเอาตัวรอดจากดินที่มีสารอาหารน้อยได้อีกด้วยเพราะการเติมซิลิก้าลงไปในดินจะช่วยให้พืชดูดซึมสารอาหารสำคัญดังต่อไปนี้

• 1. ไนโตรเจน (Nitrogen): กัญชาต้องการไนโตรเจนเป็นจำนวนมากเพราะเป็นสารอาหารหลักของพืชในการสังเคราะห์ด้วยแสงและกระตุ้นการเจริญเติบโตของใบ
• 2. โพแทสเซียม (Potassium): กัญชาต้องการโพแทสเซียมในปริมาณมากเช่นเดียวกับซิลิก้า แร่ธาตุนี้ช่วยรักษาโครงสร้างของผนังเซลล์ ปกป้องพืชจากความเครียด และป้องกันการเหี่ยวเฉา
• 3. แมกนีเซียม (Magnesium): กัญชาต้องการแมกนีเซียมในการเปลี่ยนแสงแดดให้การเป็นพลังงาน หากพืชได้รับแมกนีเซียมน้อยส่งผลให้พืชชะงักการเจริญเติบโต และได้ผลผลิตน้อย

ซิลิก้าช่วยป้องกันสารเคมีที่ปนเปื้อนในดินโดยเฉพาะโลหะหนักเช่น โครเมียม (Chromium) ตะกั่ว (Lead) อลูมิเนียม (Aluminium) และปรอท (Mercury) ซึ่งสารเหล่านี้เป็นพิษต่อพืชแม้มีความเข้มข้นต่ำก็ตาม ส่งผลให้พืชยับยั้งการสังเคราะห์ด้วยแสง ทำให้ใบเหลือง ดูดซึมสารอาหารได้น้อยลง และทำให้พืชตายได้ทันที ในทางปฏิบัตินักปลูกควรใช้ดินที่สะอาดเพื่อหลีกเลี่ยงสารโลหะหนักโดยใช้ พีทมอส ขุยมะพร้าว เพอร์ไลท์ และระบบไฮโปรนิกส์ทดแทนดินปลูก อย่างไรก็ตามหากไม่สามารถหลีกเลี่ยงหรือต้องการปลูกลงบนพื้นดินซิลิก้าช่วยลดความเสี่ยงจากเรื่องเหล่านี้ได้ จากงานวิจัยพบว่าซิลิก้าช่วยลดการดูดซึมโลหะหนักในดินและการดูดซึมในพืช

ซิลิก้าช่วยกระตุ้นการเผาพลาญของพืชส่งผลให้พืชเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วและผลิตพลังงานที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น พืชที่ได้รับซิลิก้าสามารถสร้างคลอโรฟิลล์ในระดับที่สูงขึ้นช่วยให้พืชสังเคราะห์ด้วยแสง และสร้างน้ำตาลได้ในอัตราที่รวดเร็วกว่าปกติ นอกจากนี้ซิลิก้ายังช่วยสร้างภูมิคุ้มกันและป้องกันโรคให้แก่พืชเช่น โรคราแป้ง และเชื้อราไพเธียม โรคเหล่านี้สามารถสร้างความเสียหายให้แก่กัญชา การให้ซิลิก้าแก่พืชช่วยให้พืชรวบรวมซิลิก้าในระดับสูงบริเวณที่เกิดการติดเชื้อ และสร้างผนังที่สามารถป้องกันการแทรกซึมของเส้นใยเชื้อราได้อย่างมีประสิทธิภาพ ผนังที่แข็งแกร่งยังช่วยป้องกันจุลินทรีย์ และแมลงที่เป็นภัยคุกคามพืชจากการ กัด ดูด และขุดลงไปในใบไม้

สำหรับการปลูกพืชในน้ำ (Hydroponics)

การปลูกพืชในระบบไฮโดรโปนิกส์ (Hydroponic system) ได้รับประโยชน์หลายประการจากซิลิก้าเช่นเดียวกับการปลูกพืชในดิน แต่การปลูกพืชในระบบไฮโดรโปนิกส์รากของพืชจะขยายลงไปดูดซึมสารละลายธาตุอาหารที่เป็นน้ำได้โดยตรงซึ่งทำให้พืชได้รับซิลิก้าในทันทีช่วยให้พืชเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วและส่งผลให้มีผลผลิตเพิ่มขึ้น อีกทั้งยังช่วยป้องกันโรค และเพิ่มระดับคลอโรฟิลล์ การปลูกในลักษณะนี้สำหรับการดูมซึมซิลิก้าจะได้เปรียบกว่าการปลูกพืชในดินที่อาจจะได้รับซิลิก้าไม่ครบถ้วน

สำหรับการทำให้แห้ง และการบ่ม (Drying And Curing)

นอกจากซิลิก้าจะมีประโยชน์ในช่วงการปลูกแล้ว ยังมีประโยชน์หลังจากเก็บเกี่ยวอีกด้วยเนื่องจากซิลิก้าสามารถดูดความชื้นได้ดี เพื่อนๆสามารถใช้ซิลิก้าเจลหรือซองดูดความชื้นซิลิก้าในการดูดซึมความชื้นและดึงปริมาณน้ำส่วนเกินออกจากดอกกัญชา ช่วยให้ดอกกัญชาแห้งเร็วขึ้น และสามารถนำมาใช้ได้งานได้เร็วขึ้น อย่างไรก็ตามหากนำซิลิก้าเจลมาใช้ในขั้นตอนนี้จะต้องระมัดระวังไม่ให้ดอกกัญชาแห้งจนเกินไป หากดอกกัญชาแห้งมากเกินไปจะส่งผลให้ดอกมีลักษณะแห้งเหลือง น้ำหนักลด กลิ่นเทอร์ปีนหาย และไตรโครมลีบ เพราะซิลิก้าเจลไม่สามารถรักษาระดับความชื้นที่เหมาะสมในการทำให้แห้ง และการบ่มที่ความชื้น 55-65% ทำได้เพียงดูดความชื้น และทำให้ดอกแห้งเร็วขึ้นเท่านั้น การทำให้ดอกแห้ง และบ่มอย่างเหมาะสมที่ความชื้น 55-65% สามารถใช้ Kontrol ซองควบคุมความชื้น 62% ทดแทนซิลิก้าเจลได้เพราะ Kontrol มีเทคโนโลยี 2-Way Humidity Control ช่วยรักษาระดับความชื้นที่ 62% ซึ่งเป็นความชื้นที่เหมาะสมในการบ่มและเก็บรักษาทำให้ดอกไม่แห้ง กลิ่นเทอร์ปีนไม่หาย น้ำหนักไม่ลด และดอกสดใหม่ตลอดเวลา นอกจากนี้ Kontrol ยังผลิตจากไฟเบอร์ที่สามารถย่อยสลายได้เองตามธรรมชาติ ออแกนิค ปลอดภัย 100%

ปุ๋ยซิลิก้าแบบไหนดีต่อต้นกัญชา

ปุ๋ยซิลิก้าในปัจจุบันมี 2 ประเภท 1. สูตรสำหรับให้สารอาหารทางราก 2. สูตรสำหรับสเปย์พ่นฉีดทางใบ การให้ซิลิก้าแก่พืชทางใบจะมีกระบวนการซับซ้อนกว่าการให้ซิลิก้าผ่านรากเนื่องจากต้องฉีดพ่นในช่วงที่เวลาปากใบเปิด หากปลูกกัญชากลางแจ้ง (Outdoor) จะต้องฉีดพ่นในตอนเช้าหรือตอนเย็น หากฉีดพ่นในช่วงที่แดดจัดจะส่งผลให้ใบไหม้ ดังนั้นการให้ปุ๋ยซิลิก้าทางรากจะเป็นวิธีที่ซับซ้อนน้อยกว่าและได้ผลลัพธ์ที่ไม่ต่างกับการให้ทางใบมากนัก Mira pH-Up+Silica จาก คิงเวล KING WHALE เป็นปุ๋ยเสริมที่ช่วยเพิ่มค่า pH ในน้ำและมีซิลิก้า ช่วยให้พืชทนต่อโรค กิ่งหนา ใบหนา ผนังเซลแข็งแกร่ง และปรับปรุงประสิทธิภาพการดูดซึมสารอาหาร เมื่อใช้งานร่วมกับปุ๋ยหลัก CoreX EldeX FloreX ที่มีเทคโนโลยี pH Perfect ช่วยให้ปุ๋ยหลังการผสมมีค่า pH Perfect คงที่นาน 30 วัน

วิธีใช้ซิลิก้าในการปลูกกัญชา

ซิลิก้าสามารถใช้ได้ตลอดช่วงระยะเวลาของวงจรการเจริญเติบโตของพืช แม้ว่านักปลูกบางคนแนะนำให้หยุดใช้หลังจากสัปดาห์ที่สามของระยะทำดอก แต่นักปลูกส่วนใหญ่มักใช้ซิลิก้าไปตลอดวงจรชีวิตพืชโดยที่ไม่พบปัญหาใดๆ อย่างไรก็ตามซิลิก้าเป็นสารอัลคาไลน์ (Alkaline) ซึ่งเป็นสารที่เพิ่มค่า pH ในดิน และปุ๋ยดังนั้นควรวัดค่า pH ทุกครั้งหลังการผสมเสมอ การให้ซิลิก้าในช่วงทำใบจะเป็นช่วงที่พืชสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้สูงสุดเพราะช่วยในสร้างภูมิคุ้มกัน สร้างผนังเซลที่แข็งแรง กิ่งหนา ใบหนา และดูดซึมสารอาหารได้มากขึ้นส่งผลให้กิ่งก้านมีความแข็งแรงและรับน้ำหนักดอกได้ไหวในช่วงทำดอก แม้ว่าช่วงทำดอกซิลิก้าไม่ได้มีผลต่อพืชมากนักแต่ยังใช้ในฐานะเพิ่มค่า pH และพัฒนาการดูดซึมสารอาหารได้

ซิลิก้า คือสารที่เพิ่มค่า pH ดังนั้นควรผสมซิลิก้าอย่างระมัดระวังในขั้นตอนสุดท้ายของการผสมปุ๋ยครั้งแรกโดยการเพิ่มซิลิก้าในปริมาณต่ำก่อนแล้วเช็คระดับค่า pH ด้วยเครื่องวัดค่า pH ที่มีมาตรฐานทำแบบนี้ไปเรื่อยๆจนได้ค่า pH ที่เหมาะสมหรือพอใจ แล้วจดบันทึกปริมาณซิลิก้าที่ใส่ลงไปเพื่อผสมซิลิก้าเป็นอันดับแรกในการผสมปุ๋ยครั้งต่อไป การผสมปุ๋ยซิลิก้าเป็นอันดับแรกจะได้ประสิทธิภาพของซิลิก้าดีที่สุด อย่างไรก็ตามการใช้ซิลิก้าอย่างเหมาะสมควรทำตามคำแนะนำผลิตภัณฑ์สำหรับการให้ทางราก นอกจากนี้ซิลิก้าสามารถใช้ในการพ่นทางใบโดยใช้ตามคำแนะนำผลิตภัณฑ์เพื่อเสริมความแข็งแรงให้กับใบผ่านทางปากใบ

สรุป

ซิลิก้า คือซิลิคอนไดออกไซด์ (Silicon Dioxide) เป็นธาตุที่พบได้ในเปลืองโลกอันดับ 2 รองจากออกซิเจน (O₂) พบได้ในหินทั่วไป รวมถึงทรายบนชายหาดทุกที่เนื่องจากทรายเกิดจากซิลิก้าทำงานร่วมกับออกซิเจน ซิลิก้าเป็นสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อพืชกัญชาอย่างสูงถึงแม้ว่าไม่ใช่สารอาหารหลักที่ส่งผลต่อการเจริญเติบโตของต้นโดยตรง แต่ซิลิก้ามีประโยชน์อย่างมีนัยยะสำคัญที่ช่วยให้ต้นกัญชาเจริบเติบโตอย่างแข็งแรง สร้างผนังเซลที่แข็งแกร่ง ป้องกันเชื้อโรคจากแมลง เพิ่มภูมิคุ้มกัน ปรับปรุงการดูดซับสารอาหาร เพิ่มการสังเคาะห์ด้วยแสง และเพิ่มผลผลิตแม้ว่าพืชมีสภาพแวดล้อมหรือดินที่มีคุณภาพต่ำ นอกจานี้ซิลิก้าเจลยังสามารถใช้เพื่อลดความชื้นและทำให้ดอกแห้งเร็วขึ้นหลังจากการเก็บเกี่ยว ปุ๋ยซิลิก้ามี 2 ชนิด 1. สำหรับให้สารอาหารทางราก 2. สำหรับสเปย์พ่นฉีดทางใบ สามารถใช้งานได้ 2 รูปแบบได้ผลลัพธ์ที่ไม่ต่างกันมากนัก หากให้ทางรากควรระมัดระวังค่า pH เกินเพราะซิลิก้าเป็นสารอัลคาไลน์ที่จะเพิ่ม pH ในการผสมปุ๋ยและในดินอย่างไรก็ตามการใช้ซิลิก้าอย่างเหมาะสมควรทำตามคำแนะนำผลิตภัณฑ์

ขอบคุณข้อมูลจาก

Royal Queen Seeds, Growershouse

อ่านบทความอื่นๆเพิ่มเติมได้ที่ GrowStuff ไฟปลูกต้นไม้ ปุ๋ย และอุปกรณ์การเกษตร
หรือบทความอื่นๆที่น่าสนใจได้ที่ รวมบทความ Growstuff